Dzięcioł trójpalczasty

Dzięcioł trójpalczasty

ZOBACZ: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana  -  Andrzej G. Kruszewicz  >>>

Picoides tridactylus (Linnaeus, 1758)

Ang. – Eurasian Three-toed Woodpecker, Niem. – Dreizehenspecht

Fr. – Pic tridactyle, Ros. – Triechpałyj diatieł

Dzięcioły trojpalczaste najchętniej zamieszkują skupiska martwych świerkow

zasiedlonych przez korniki.

Długość ciała: 21-24 cm

Rozpiętość skrzydeł: 32-35 cm

Masa ciała: samce 65-70 g, samice 55-65 g

Wygląd: Samice i osobniki młodociane, w odróżnieniu

od samców, nie mają żółtej plamy na

głowie.

Występowanie: Dzięcioły trójpalczaste zasiedlają

bory świerkowe północnej Europy i Azji,

a także górskie świerczyny Alp i Karpat oraz

wschodnich Himalajów. W Polsce występowanie

tego gatunku ogranicza się do świerkowych

ostępów Puszczy Białowieskiej i Augustowskiej

oraz lokalnie na Mazurach, a także na południu,

w górach.

Lęgi: Samica składa 3-4 jaja i wysiaduje je na

zmianę z samcem przez 12-14 dni. Pisklęta

przebywają w gnieździe nieco ponad 3 tygodnie,

a potem w rewirach lęgowych rodziców

ponad miesiąc. W tym czasie są z pewnością

dokarmiane. Dojrzałość płciową osiągają

w wieku 1 roku.

Pokarm: Larwy korników i innych owadów.
Naukowa nazwa tridactylus znaczy dokładnie

„trójpalczasty” i pochodzi z języka greckiego.

Nazwa tego dzięcioła w większości europejskich

języków odnosi się do trójpalczastych, a nie

czteropalczastych, jak u innych dzięciołów, łap

tego ptaka.

Ponad 80% dziupli lęgowych dzięcioły

trójpalczaste wykuwają w świerkach. Zaledwie

kilka procent z nich znajduje się w olchach, ale

w sąsiedztwie świerków, a zupełnie sporadycznie

w drzewach innych gatunków. Dziuplę kują

oboje partnerzy, z reguły w pniu martwego

lub uschłym konarze żywego drzewa. Średnica

otworu wejściowego wynosi około 4,5 cm,

a głębokość dziupli blisko 30 cm. O długości życia

tego ptaka brakuje danych, prawdopodobnie w

związku ze skrytym trybem życia i niedostępnością

zajmowanych przez niego ostępów leśnych.

Występowanie dzięciołów trójpalczastych

w Puszczy Białowieskiej, gdzie doliczono się

ponad 150 par, wyraźnie obrazuje, jak ważne są

dla nich pozostawione w lesie martwe drzewa.

W zagospodarowanej części Puszczy gniazda

tego gatunku są rozmieszczone w dużym

rozproszeniu, podczas gdy w rezerwacie ścisłym, gdzie od wielu lat nie prowadzi się żadnych prac

leśnych, cały obszar jest podzielony na rewiry

lęgowe licznych par. Ulubione przez te dzięcioły

martwe drzewa opanowane przez korniki są

przecież dla każdego leśnika istnym cierniem

w oku. Nic więc dziwnego, że tam, gdzie leśnicy

gospodarują w tradycyjny sposób, usuwając

z lasu martwe drzewa, nie ma miejsca dla

dzięciołów, zwłaszcza trójpalczastych.

W pobliżu Białowieży jest szlak turystyczny

o nazwie „żebra żubra”. Prowadzi on od drogi

między Białowieżą a Pogorzelcami do rezerwatu

pokazowego. Szlak jest zbudowany tak, że idąc

nim, turysta porusza się po drewnianej kładce.

Dzięki temu można chodzić nie tylko wygodnie,

ale i cicho. W połowie szlaku jest rzeczka,

a za nią ols ze stojącymi w wodzie świerkami.

Na wielu z nich można zobaczyć ślady żerowania

dzięciołów trójpalczastych. Są to układające się

spiralnie na pniach martwych świerków

powierzchnie pozbawione kory lub przynajmniej

jej wierzchniej warstwy. Będąc tam, można także

usłyszeć głos podobny, ale cichszy niż u dzięcioła

dużego oraz krótkie i dość ciche bębnienie. Warto

się wtedy zatrzymać, najlepiej o świcie, i zaczekać

na spotkanie z tym niezwykłym ptakiem.